Theo Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA), trong quý I/2013, lượng gạo xuất khẩu của nước ta đạt hơn 1,45 triệu tấn, tăng 35,12% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu đạt 641,3 triệu USD, giảm 6% so với cùng kỳ.

VFA dự báo, thị trường gạo thế giới trong thời gian tới vẫn trong xu hướng sụt giảm vì nhiều thông tin cho biết, Indonesia sẽ không nhập khẩu gạo trong năm 2013; Philipines cũng sẽ giảm lượng nhập khẩu gạo so với năm trước.

 Ngoài ra, áp lực cạnh tranh sẽ trở nên gay gắt từ các thị trường xuất khẩu gạo lớn như: Ấn Độ, Thái Lan. Dự kiến, trong những tháng tới, Chính phủ Thái Lan sẽ chấp nhận bán lỗ một số lượng gạo lớn để giải quyết hàng tồn kho. Song song đó, Ấn Độ đang phấn đấu tiếp tục lập kỷ lục là nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới với mục tiêu đạt lượng xuất khẩu hơn 10 triệu tấn trong năm nay.

Xuất khẩu gạo đang chịu sự cạnh tranh gay gắt

Giá xuất khẩu gạo của nước ta hiện nay đang thấp. Giá xuất khẩu bình quân đạt khoảng 442 USD/tấn, giảm khoảng 44 USD/tấn so với cùng kỳ. Hiện, giá gạo xuất khẩu Việt Nam loại 5% tấm khoảng 396 USD/tấn, thấp hơn giá gạo xuất khẩu của Ấn Độ và Pakistan từ 40 – 50 USD/tấn.

Mặc dù, còn nhiều bất lợi từ thị trường nhưng theo VFA, trong quý II, lượng gạo xuất khẩu của nước ta sẽ đạt gần gấp đôi quý 1, với lượng xuất khẩu dự kiến đạt 2,2 triệu tấn. Trong đó, riêng xuất khẩu tháng 4/2013 dự kiến đạt 800.000 tấn.

Ông Trương Thanh Phong - Chủ tịch VFA cho rằng: Có thể thực hiện được con số xuất khẩu gạo nêu trên, bởi hiện tại thị trường Châu Phi đã “ấm” trở lại khi lượng tồn kho của các nước trong khu vực này đang giảm xuống. Đồng thời, nước ta đã tranh thủ ký được nhiều hợp đồng xuất khẩu mới.

Tuy nhiên, đáng lưu ý, xuất khẩu gạo của nước ta hiện nay chủ yếu là sang thị trường Trung Quốc với giá thấp. Trong quý I/2013, số lượng gạo trong các hợp đồng với thị trường này đã đạt trên 1 triệu tấn. Nếu tính cả số lượng gạo từ các hợp đồng năm 2012 chuyển sang thì số xuất khẩu ước đạt gần 1,5 triệu tấn và hiện đã giao hàng được 630.000 tấn.

Do nhu cầu thị trường thấp, buộc các doanh nghiệp phải xuất bán gạo vào thị trường Trung Quốc với giá thấp để giảm lượng tồn kho và xoay vòng vốn khi các thị trường truyền thống của nước ta như: Indonesia, Philippines, Malaysia… không có nhu cầu nhập khẩu.

Trước tình hình này, ông Trương Thanh Phong khuyến cáo các doanh nghiệp trong nước cần thận trọng trong chiến lược xuất khẩu gạo. Nhất là đối với thị trường Trung Quốc chứa nhiều rủi ro và bất ổn. Các doanh nghiệp cần bình tĩnh và theo dõi sát các diễn biến thị trường, tránh bị tác động bởi các tin đồn thất thiệt, gây thiệt hại cho việc xuất khẩu gạo của nước ta.

Mai Phương