Tàu chở dầu Pandi của Iran bị Mỹ bắt giữ trên đường tới Venezuela tháng 8/2020. Ảnh: Bộ Tư pháp Mỹ.

Trong một cuộc phỏng vấn do truyền thông Iran thực hiện, Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Javad Owji cho rằng trong những tháng qua, Mỹ đã nhiều lần xâm phạm các tàu chở dầu của Iran để ngăn chặn việc xuất khẩu các chuyến hàng dầu mỏ. "Khi kẻ thù nhận thấy rằng không thể ngăn cản hoạt động xuất khẩu và hợp đồng của chúng tôi, họ đã truy lùng tàu của chúng tôi”.

Bộ trưởng Dầu mỏ Iran đưa ra nhận xét như trên sau các báo cáo về vụ bắt giữ gần đây một tàu chở dầu của Iran ở Bahamas, ngay cả khi diễn ra cuộc đàm phán gián tiếp Iran - Mỹ tại Vienna về khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và có thể dẫn đến ​​việc Mỹ dỡ bỏ các lệnh cấm vận Iran để đổi lấy việc Tehran hạn chế hoạt động hạt nhân của mình.

Bộ trưởng Iran Javad Owji cho biết mặc dù chịu các biện pháp cấm vận cứng rắn nhất, xuất khẩu dầu của Iran đã tăng lên và không cần chờ đợi kết quả của các cuộc đàm phán ở Vienna. Bộ trưởng Iran nói rằng sự gia tăng này là nhờ vào "các phương pháp khác nhau được sử dụng để giành được hợp đồng và tìm kiếm những người mua khác nhau". Bộ trưởng Javad Owji cho rằng sự gia tăng xuất khẩu dầu của Iran "thậm chí còn làm tăng khả năng thương lượng của những người bạn ở Vienna", nhưng không cho biết thêm chi tiết.

Tàu chở dầu Luna, một trong số 4 tàu chở dầu lớn của Iran bị Mỹ bắt giữ tháng 8/2020. Ảnh: Bộ Tư pháp Mỹ.

Xuất khẩu dầu của Tehran đã bị hạn chế kể từ khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump năm 2018 từ bỏ thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và áp dụng lại các biện pháp cấm vận Iran. Iran coi các lệnh cấm vận của Mỹ là bất hợp pháp và cho biết sẽ cố gắng hết sức để vượt qua những biện pháp cấm vận này.

Theo ước tính của các công ty tư vấn và phân tích dầu mỏ, bất chấp các lệnh cấm vận của Mỹ, Iran đã tăng xuất khẩu dầu trong năm 2021. Lần đầu tiên trong gần 3 năm qua, xuất khẩu dầu của Iran đã tăng lên hơn 1 triệu thùng mỗi ngày (bpd). Tuy nhiên, mức xuất khẩu này vẫn ở mức thấp hơn 2,5 triệu thùng/ngày được vận chuyển trước khi Mỹ áp dụng trở lại các lệnh cấm vận.

Triển vọng đàm phán hạt nhân Iran tại Vienna

Một yêu cầu vào phút chót của Nga đã khiến cuộc đàm phán tại Vienna phải tạm dừng, mặc dù các bên đã có một văn bản được hoàn thành về cơ bản. Ngày 5/3/2022, Nga đã yêu cầu có các đảm bảo chắc chắn rằng hoạt động thương mại của Nga với Iran sẽ không bị ảnh hưởng bởi các lệnh cấm vận đối với Nga, một yêu cầu mà Mỹ và đồng minh phương Tây cho là không thể chấp nhận được và Washington đã tuyên bố sẽ không chấp nhận.

Đàm phán hạt nhân Iran tại Vienna, Áo. Ảnh: EU Delegation/via Reuters.

Ngày 11/3/2022, viết trên Twitter, Đại diện Cấp cao của EU về Đối ngoại và An ninh, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Josep Borrell Fontelles cho biết văn bản cuối cùng về cơ bản đã sẵn sàng và nằm trên bàn, nhưng cuộc đàm phán “cần tạm dừng do các yếu tố bên ngoài”. Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu nhấn mạnh, với tư cách là Điều phối viên, “tôi cùng với nhóm của mình sẽ tiếp tục liên hệ với tất cả những thành viên tham gia JCPOA (Kế hoạch hành động chung toàn diện về vấn đề hạt nhân Iran) và Hoa Kỳ để khắc phục tình hình hiện tại và kết thúc thỏa thuận”.