Điện rác
Lời giải cho bài toán ô nhiễm môi trường
Đây là quan điểm được các diễn giả đưa ra tại Hội thảo tham vấn “Sổ tay hướng dẫn phát triển dự án phát điện nối lưới từ chất thải rắn tại Việt Nam” do Bộ Công Thương tổ chức ngày 18-8.
Ông Phạm Trọng Thực - Vụ trưởng Vụ Năng lượng tái tạo và Năng lượng mới, Bộ Công Thương: Chưa biến rác thành nguồn tài nguyên
Với dân số hơn 93 triệu người, hằng năm lượng rác được thải ra tại Việt Nam rất lớn, trung bình có gần 35.000 tấn chất thải rắn sinh hoạt đô thị và 34.000 tấn chất thải sinh hoạt nông thôn thải ra mỗi ngày. Ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM, mỗi ngày có 7.000-8.000 tấn rác thải ra. Với khoảng 85% lượng chất thải hiện nay tại Việt Nam đang được xử lý chủ yếu bằng công nghệ chôn lấp, đòi hỏi nhiều quỹ đất, trong đó 80% là bãi chôn lấp không hợp vệ sinh, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường và lượng rác hiện nay chưa được sử dụng triệt để để biến thành nguồn năng lượng phục vụ cuộc sống.
Thực tế cho thấy, hiện nay lượng rác thải thì nhiều, nhưng nguồn cung chưa được ổn định và chất lượng chưa cao. Do đó, mong muốn các chủ đầu tư sẽ góp tiếng nói, để tìm ra giải pháp biến nguồn rác thải thành tài sản và nguồn lực phát triển xã hội. Đồng thời, chúng tôi cũng mong muốn các chuyên gia đến từ GIZ có sự trao đổi sâu hơn với các đại biểu Việt Nam, để hỗ trợ chúng tôi về công nghệ và quy trình cho các doanh nghiệp. Đây thực sự là thị trường đầy tiềm năng, là lời giải cho bài toán ô nhiễm môi trường từ rác thải mà Việt Nam đang phải đối mặt.
Để khuyến khích việc xử lý hiệu quả chất thải rắn cho sản xuất năng lượng, Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế khuyến khích như giá mua điện (FIT) ở mức 10,05 US cents/kWh cho các dự án phát điện sử dụng chất thải rắn sử dụng công nghệ đốt trực tiếp.
Ông Ingmar Stelter, Giám đốc Chương trình Hỗ trợ năng lượng Bộ Công Thương (GIZ): Sử dụng đất để chôn lấp rác là rất lãng phí
Sản xuất năng lượng từ chất thải hiện đang trở thành một giải pháp hữu hiệu trên thế giới, ở châu Âu và cụ thể là Đức, tất cả rác thải đều được tái chế, trong đó có tới 1/3 lượng rác được biến thành năng lượng. Với điều kiện hai nước khá tương đồng, tôi tin rằng, đây cũng sẽ là lựa chọn thích hợp cho Việt Nam.
Với Việt Nam, đây cũng sẽ được xem là giải pháp cho những thách thức về môi trường và nhu cầu sử dụng đất tại các đô thị, đồng thời đóng góp vào sản xuất năng lượng bền vững của quốc gia. Có thể nhiều người sẽ so sánh việc sản xuất điện từ rác thải đắt hơn so với phong điện, thủy điện và nhiệt điện. Điều này là đúng nếu chỉ nói đến điện sản xuất. Trong khi hơn 85% rác thải của các bạn được xử lý bằng cách chôn lấp, mà mỗi năm, lượng chất thải rắn sẽ gia tăng 10-16%, như vậy 10-15 năm nữa, lượng rác sẽ tăng gấp 3 lần thì diện tích đất sử dụng cho nó lại càng lớn. Trong khi trên diện tích chôn lấp rác thải lại không thể sử dụng cho bất kỳ mục đích sinh hoạt nào, hoạt động khác như bất động sản hay phát triển kinh tế, đây là nguồn lãng phí lớn, không muốn nói đến việc chúng gây ô nhiễm ra môi trường xung quanh. Biến rác thải thành điện năng sẽ giải quyết được bài toán về môi trường vì không để chất thải ngấm vào trong đất, làm ô nhiễm nguồn nước… Đây là một công nghệ hữu ích và thân thiện với môi trường mà chúng ta buộc phải tính đến trong sự phát triển bền vững của đất nước.
Ông Trương Việt Anh, đại diện Công ty Fecom: Nhà đầu tư vẫn loay hoay với nguồn cung
Khi đọc về cuốn “Sổ tay hướng dẫn phát triển dự án phát điện nối lưới từ chất thải rắn tại Việt Nam” theo ý kiến cá nhân, tôi thấy rằng, chưa có sự tham gia của chính quyền sở tại. Thực tế ở nước ta hiện nay, nguồn rác đang bị lãng phí, như ở Hà Nội, bãi rác Nam Sơn mỗi ngày có khoảng từ 5.000-6.000 tấn rác thải được chở đến chôn lấp. Trong khi đó nhiều nhà đầu tư không thể tìm được nguồn rác ổn định để phát triển. Đó là một nghịch lý đã diễn ra nhiều năm nay mà chưa tìm được cách giải quyết.
Cùng với đó, để một doanh nghiệp sản xuất điện rác ổn định, thì nguồn cung cần phải có 20.000 tấn rác/năm trở lên và ổn định trong 20 năm mới khiến các doanh nghiệp phát triển bền vững. Nhưng ở thời điểm hiện tại, có những nơi chính quyền chưa quyết phát triển điện rác, còn có những nơi ủng hộ thì nguồn cung lại không đảm bảo. Chúng tôi mong rằng, Bộ Công Thương và Chính phủ có thể giải bài toán nguồn cung minh bạch cho doanh nghiệp.
“Sổ tay hướng dẫn phát triển dự án phát điện nối lưới từ chất thải rắn tại Việt Nam” do các chuyên gia Việt Nam và quốc tế soạn thảo. Sổ tay minh họa chi tiết hiện trạng và tiềm năng của chất thải rắn, các bước đầu tư trong tất cả các giai đoạn phát triển dự án từ khi chuẩn bị, phát triển, vận hành bảo dưỡng và tháo dỡ, cũng như tổng hợp các thông tin về điều kiện khung chính sách với các kinh nghiệm thực tiễn làm sao cải thiện các thủ tục hành chính trong việc triển khai dự án phát triển điện rác. Tất cả các ý kiến của các đại biểu tham gia hội thảo nhằm hoàn thiện “Sổ tay hướng dẫn phát triển dự án phát điện nối lưới từ chất thải rắn tại Việt Nam” góp phần thực hiện mục tiêu của Chính phủ Việt Nam trong việc tăng cường sản xuất điện năng, nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển kinh tế theo hướng “xanh” và bền vững cũng như đảm bảo mức đóng góp quốc gia tự quyết định (Nationally Determined Contributions - NDCs) để ứng phó với biến đổi khí hậu. Để khuyến khích việc xử lý hiệu quả chất thải rắn cho sản xuất năng lượng, Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế khuyến khích như giá mua điện (FIT) ở mức 10.05 US cents/kWh cho các dự án phát điện sử dụng chất thải rắn sử dụng công nghệ đốt trực tiếp theo Quyết định số 31/2014/QD-TTg và Thông tư số 32/2015/TT-BCT của Bộ Công Thương về phát triển dự án và hợp đồng mua bán điện mẫu. Theo Chiến lược Phát triển năng lượng tái tạo được phê duyệt vào cuối năm 2015, tỷ lệ xử lý chất thải rắn đô thị cho mục tiêu năng lượng được dự kiến sẽ tăng từ mức không đáng kể hiện nay lên 30% vào năm 2020 và xấp xỉ 70% vào năm 2030, phần lớn chất thải rắn sinh hoạt đô thị sẽ được sử dụng để sản xuất năng lượng vào năm 2050. |
Thuần Dương